نوگرای خوانندگان سنتی

هشتم اسفند ۱۳۶۴: ۳۵ سال پیش در چنین روزی غلامحسین بنان در تهران درگذشت: «خواننده هنرمند باید مرفه باشد ولی اگر دائم به فکر تجارت باشد، دیگر نمی‌تواند درست بخواند.»

غلامحسین بنان در سال ۱۲۹۰ در تهران زاده شد. مادرش نجیب‌زاده و پدرش پیشکار مالیاتی بود: «مادرم پیانو می‌زد و پدرم صدای خوبی داشت ولی از شغلش می‌ترسید و بد می‌دانست که من دنبال حرفه موسیقی بروم. مشوق اصلی‌ام مرتضی نی‌داود، معلم موسیقی خواهرانم بود اما دستگاه ها را نزد یک آخوندی به نام ضیاء الذاکرین یاد گرفتم. همه این کارها پنهانی بود.»

پس از پایان دبیرستان به استخدام وزارت کشاورزی درآمد و به اهواز رفت و زمان کوتاهی هم منشی سرپرست اداره کل خوار و بار بود: «از بچگی وقتی خواهرانم درس‌هایی که درویش خان می‌داد یادشان می‌رفت، من با سوت می‌زدم و زمزمه می‌کردم که این گوشه اصفهان را یادتان رفت بزنید.»

۳۳ ساله بود که به تهران بازگشت، با علینقی وزیری آشنا و سپس خویشاوند شد و به عضویت "انجمن موسیقی ملی" درآمد و با ارکستر آنها چندین برنامه در شهرهای گوناگون اجرا کرد و به رادیو راه یافت.

۴۴ ساله بود که از نخستین خوانندگان برنامه نوبنیاد "گل‌ها" در رادیو ایران شد و بیش از ۳۰۰ آواز و ترانه ویژه این سری برنامه‌ها خواند.

او نخستین خواننده ایرانی بود که نت آموخت و آن را در آموزش آواز به شاگردانش وارد کرد.

افزون بر این با پیشرفت فن‌آوری ضبط و پخش صدا، آرام‌خوانی و تحریرهای نرم را جانشین فریادخوانی کرد و بیان کلام در جا و دستگاه مناسب را برجسته ساخت: «قطعه بیکلامی روح‌الله خالقی به نام گل‌ریزان ساخته بود، پیشنهاد کردم که جای کلام در بعضی بخش‌ها خالی است. شعر را ساختند و شد بهار دلنشین.»

آوای مخملین او آنچنان گیرا بود که آهنگساز و آهنگ‌آرا گاه همراهی هیچ سازی را لازم نمی‌دانستند. نمونه چنین اثری "دیلمان" در گل‌های رنگارنگ شماره ۲۱۷ است.

"دگر شور از نوای دیلمان رفت

صدای سینه صاحبدلان رفت

دگر از شور دشتی برنخیزد

که آن شور از دل شوریدگان رفت

نمی‌دانم چه گویم تا شود فاش

چه صوت دلنشینی با بنان رفت

به سال مرگ جانسوزش بگفتیم

چه استاد عزیزی از میان رفت"

غلامحسین بنان در ۷۴ سالگی در زادگاهش درگذشت.