یادی از ایرج کابلی زبانشناس و مترجم مطرح ایران

 

ایرج کابلی در همکاری با "شورای بازنگری خط فارسی" و با تدوین آثاری در زمینه بهبود شیوه نگارش خط، پیشنهادهای قابل اعتنایی را مطرح کرده بود. او مترجم شماری از آثار ادبی هم بود.

ایرج کابلی، نویسنده، مترجم، زبانشناس و شعرپژوه  روز چهارشنبه، ۲۹ بهمن در سن ۸۲ سالگی چشم بر جهان فروبست.

ایرج کابلی سال ۱۳۱۷ در کرمان و در خانواده‌ای زرتشتی زاده شد. او از نسل دانش‌آموختگان دبیرستان البرز بود  گرچه در دانشگاه معماری خواند، ولی مشغله فکری و هم و غم او زبان فارسی شد، چه در ترجمه‌ها و در تامل در وضعیت خط فارسی و تلاش برای بهبود شیوه نگارش این خط. به خصوص تسلط او بر چند زبان، از جمله روسی و انگلیسی کمک می‌کرد که نظرات کارشناسانه‌اش محل اعتنا باشد.

کابلی بیش از ۱۰ اثر تالیف و ترجمه از خود برجای گذاشته و اثر آخر او که ترجمه‌ای به نام سوگ‌نامه از شعرهایِ آنّا آخماتُوا است به زودی منتشر خواهد شد.

به خصوص تألیف‌های کابلی در باره زبان فارسی و نقش محوری او در ایجاد "شورای بازنگری در شیوه نگارش و خط فارسی" با همکاری احمد شاملو و شماری از صاحبنظران در این رشته نام کابلی را بیش از پیش به عرصه عمومی وارد کرد.

 او در کتاب "وزن شناسی و عروض" شیوه نوینی برای تقطیع وزن‌های عروضی ارائه کرد و کتاب‌های دیگر او مانند "راه نظم بندی"، "درست نویسی خط فارسی" و مجموعه پیشنهادهایی که با همکاری او در شورای بازنگری تدوین شد به رشته پیشنهادهایی برای اصلاحات در نوشتن خط فارسی منجر شدند. گرچه بخشی از این پیشنهادها بحث‌انگیز بودند، ولی بخشی هم کم و بیش در نگارش فارسی در رسانه‌ها و در سطح عمومی راه یافته‌اند یا مبنای شماری از توصیه‌هایی شده‌اند که فرهنگستان زبان فارسی در این راستا ارائه کرده است.

"کتاب دستور جامع زبان اوستا" که اخیرا" در تهران از سوی نشر فرهنگ معاصر انتشار یافت نیز از آخرین تلاش‌ها و تاملات کابلی در حوزه مسائل زبانی است.

"تاریخ دنیای قدیم" اثر کورفکین، " آن روز می‌رسد" اثر میرزا ابراهیم‌اف، "عملیات کنترل فکر" اثر والتر باوارد ،" گارد جوان" اثرِ فاده‌یف، "کشف خزرستان" اثرِلِف گومی‌لی‌یوف، "یِوْ‌گٍنی اُنه‌گین" و همکاری با احمد شاملو در برگرداندن رمان "دن آرام" اثر میخائیل شولوخف، از جمله کارهای کابلی در زمینه ترجمه هستند.

سوگ‌نامه اثر آنّا آخماتُوا آخرین  کار او در این زمینه است که به نوشته بیانیه کانون نویسندگان ایران قرار است به زودی منتشر شود.

کابلی از اعضای تاثیرگذار کانون نویسندگان ایران بود. این کانون در بیانیه خود به مناسبت خاموشی کابلی نوشته است: « کابلی از اعضای ثابت قدم کانون بود و همواره، حتی در شرایط بیماری، از همراهی و همکاری برای پیشبرد اهداف کانون دریغ نمی ورزید . او در انتخابات هیئت دبیران موقت در سال ۱۳۷۷ و انتخابات هیئت دبیران در دو مجمع عمومی سال های ۱۳۷۸ و ۱۳۸۰ به دبیری کانون برگزیده شد.»