كارآفرين خودساخته

نهم اسفند ۱۳۹۸: يك سال پيش در چنين روزی محمود خيامی در لس آنجلس درگذشت: "اگر هشت تا ۱۰ سال كار را همانطور ادامه می‌داديم، ايران از صنعت نفت بی‌نیاز می‌شد".

محمود خيامی در سال ۱۳۰۸ در مشهد زاده شد. پدرش نخست زمين‌دار و سپس كاميون‌دار بود.

او از كودكی شيفته كارهای فنی بود و دوچرخه، موتورسيكلت و سپس خودروها را تعمير می‌كرد.

۲۲ ساله بود كه پس از پايان دبيرستان با كمك مالی پدر به همراه برادر بزرگش به تهران رفت و نخست يك تعميرگاه اتوبوس و خودروهای کوچک گشود.

برادر بزرگش احمد كارهای مالی و او كارهای فنی را سامان می‌داد و هنگامی كه می‌دید برخی از تعميركاران با چوب و آهن روی شاسی‌‌های خريداری‌شده از خارج اتاق اتوبوس می‌سازند، به فكر تأسيس يك كارخانه خودروسازی ايرانی افتاد.

۳۸ ساله بود كه شركت "ايران ناسيونال" را بنياد نهاد و بر پايه پيمانی كه با شركت انگليسی "هيلمن و هانتِر" بست، نخستين خودروی ايرانی "پيكان" را به بازار داد.

اين شركت در سال نخست هفت هزار و در سال وقوع انقلاب ۱۳۶ هزار خودرو ساخت و عرضه كرد. در حالی كه در سال نخست ۸۰ درصد اين خودرو از برون‌مرز خريداری می‌‌شد، در آخرين سال فعاليت يعنی ۱۳۵۷، ۴۴ درصد آن در ايران ساخته می‌شد.

شركت "ايران ناسيونال" كه با دو نفر به كار آغاز كرده بود در سال پايانی فعاليت در ايران بيش از ۲۰ هزار كارگر و كارمند در سراسر كشور داشت.

با بروز انقلاب در سال ۵۷ دارایی‌ها و حتی خانه مسكونی‌اش را به اتهام "سوء استفاده‌های سرمايه‌داری و پيوند با دربار" مصادره كردند.

او نخست به پاريس گريخت، تابعيت فرانسوی گرفت و به انگليس رفت و در آنجا به پشتوانه پيشينه پربار كارآفرينی‌اش نمايندگی فروش مرسدس بنز آلمان را در انگليس و كاليفرنيای جنوبی به دست آورد.

او پس از بهبودی اقتصادی، كارهای مردم‌پسندانه‌اش را از سر گرفت، ۳۲ مدرسه به نام "محموديه" در خراسان ساخت و راه‌اندازی و پشتيبانی كرد و با كمک‌های مالی هنگفت به دانشنامه "ايرانيكا" به سرپرستی هيأت امنای اين نهاد رسيد.

افزون بر اين او به خاطر گشايش "بنياد خيريه خيامی" كه به چندين نهاد فرهنگی در انگليس ياری رساند و به این خاطر که در سال ۲۰۰۸ يك ميليون ليره استرلينگ به حزب كارگر بريتانيا بخشيد عالی‌‌ترين نشان دولتی آن كشور CBE را دريافت كرد.

محمود خيامی در ۹۰ سالگی در جنوب كاليفرنيا درگذشت.