بنیانگذار بازرگانی نوین

۲۴ اسفند ۱۲۱۴: ۱۸۵ سال پیش در چنین روزی محمدحسن امین الضرب در اصفهان زاده شد: «در فرنگستان همه مشغول کار هستند، مردم ایران همه بیکار مانده همدیگر را می‌پایند.»

پدر محمدحسن امین الضرب صراف بود و مادرش می‌بافت و می‌دوخت و به دکانداران می‌فروخت.

۱۰ ساله بود که پدرش در پی کار بهتر به کرمان رفت و ۱۴ ساله بود که پدربزرگش درگذشت. او مکتب را رها کرد و به دنبال پدر بیمارش رفت اما پدر درگذشته بود و او با شاگردی در دکان‌ها و گرفتن وام از یکی از اصفهانی‌های مقیم کرمان، بدهی پدر را داد و به اصفهان بازگشت.

دیری نپایید که با کمک حاج محمدکاظم از صرافان بنام زادگاهش سرمایه‌ای اندوخت و بخشی از وام‌هایش را بازپرداخت.

۱۸ ساله بود که با اندک سرمایه‌ای به تهران رفت و از دست‌فروشی آغاز کرد و در کاروانسرا زیست.

آوازه هوش سرشار و درستکاری او چنان در بازار پیچید که هشت ماه پس از ورود به تهران، وام‌هایش را بازپرداخت و دو سال بعد مادر و برادرهایش را هم به تهران برد.

او افزون بر نقد کردن برات‌های بازرگانان، به فروش هر کالایی دست می‌زد، موفق بود.

دیری نپایید که با نماینده یونانی‌تبار "شرکت رالی و برادران" به نام واسیلی پانایوتی آشنا شد که ابریشم ایران را به اروپا صادر می‌کرد.

۲۴ ساله بود که داد و ستد برات‌های فراکشوری را از پانایوتی آموخت و حوزه کارش را به اروپا گسترش داد و برادرانش را به استانبول و فرانسه فرستاد: «چیزهای نوظهور که ابدا کسی نیاورده سفارش دهید. هرکه آمد مال‌های غریبه و اجناس نوظهور خرید، خواهد گفت به حجره فلان کس همه جور مالی می‌رسد.»

۴۳ ساله بود که اداره ضرب سکه ها را به او سپردند و از ناصرالدین شاه لقب "امین دارالضرب" یا "امین الضرب" گرفت.

دو سال پس از آن به شاه پیشنهاد بنیاد یک بانک ملی را داد: «همه چیز ایران از فرنگستان بهتر است. عمده چیزی که اسباب ترقی فرنگستان شده، برپا کردن بانک است. اول قرار بانک را دادند، پول مردم که در بانک جمع شد از اعتبار بانک، کارهای بسیار بزرگ صورت داده‌اند.»

۴۹ ساله بود که نخستین دستگاه ابریشم‌کشی، تلمبه کارخانه‌ای و یک تراکتور بخار شخم‌زنی به ایران وارد کرد و دو سال پس از آن امتیاز تأسیس ذوب آهن را از شاه گرفت که به خاطر نبود نیروی کار ماهر و جاده مناسب، ناموفق ماند، گو اینکه توانست میان آمل و محمودآباد در شمال ایران ۲۰ کیلومتر راه‌آهن بکشد.

محمدحسن امین الضرب در ۶۳ سالگی در تهران درگذشت.